“`html

Suriye’nin Çalkantılı Durumu: Baas Rejiminin Değişimi ve Cihatçı Grupların Rolü

Suriye’deki 61 yıllık Baas rejiminin 24 yıldır süren iktidarı sona erdi. 13 yıl süren iç savaş süresince, terör örgütü PKK, Suriye’nin kuzey bölgesinde büyük bir işgale imza atarken, Heyet Tahrir el-Şam (HTŞ) da ülkede etkili bir güç haline geldi. Batı medyası tarafından taraflı bir şekilde öne çıkarılan bu grupların durumunun daha karmaşık olduğu ise zaman içinde anlaşılmaya başlandı.

HTŞ, Ocak 2017’de, cihatçı ideolojiler etrafında birleşen çeşitli Suriyeli siyasi ve askeri muhalefet grupları tarafından kuruldu. Ancak teşkilatın temelleri, 2012’de Beşşar Esad’a karşı isyan etmek ve Suriye’yi Sünni İslam anlayışına hizmet eden bir yapı haline getirmek amacıyla kurulan El Nusra Cephesi’ne kadar uzanıyor. Bu grup, Ahmed Hüseyin el-Şara veya bilinen adıyla Ebu Muhammed el-Cevlani tarafından liderlik edilmiştir.

Cihatçı Konflikt İse Dingham Düzenine Dönüşüyor

Kuruluşunun ilk dönemlerinde, Nusra Cephesi Irak’taki IŞİD ile iş birliği yaptı, ancak 2013 yılında El Kaide’ye bağlılık sözü vererek bu iki grup arasında düşmanlık başladı. Zamanla Nusra Cephesi, El Kaide’nin etkisi altında kalmaktan uzaklaşma çabası içine girdi ve 2016 yılında bu bağı resmen kopararak kendisini Şam Fetih Cephesi olarak yeniden adlandırdı. Middle East Eye ile konuşan Iraklı uzman Aymenn Jawad al-Tamimi, HTŞ’nin ulusal odaklı bir Selefi grup olduğunu belirtti; HTŞ’nin gözdesi ise IŞİD ya da El Kaide gibi bir halifelik kurma niyetinin olmamasıydı.

Baş örtüsü Sorunu ve Kadın Hakları

Muhaliflerin kontrolündeki İdlib’deki yönetimi elinde bulunduran HTŞ, Suriye Kurtuluş Hükümeti’nin otoritesini pekiştirirken, kadınların kaşmir baş örtüsü takmayı dayatması dikkat çekiyor. Jerom Drevon, “Kurtuluş Hükümeti sosyal normları gözetiyor, ancak kadınlara peçeyi zorunlu kılmıyor” şeklinde açıklamada bulundu.

Karma Eğitim ve Sosyal Hayatta Değişiklikler

1995 yılında kurulan Uluslararası Kriz Grubu’nda analist olarak görev yapan Jerom Drevon, HTŞ’nin sosyal yaşamı üzerindeki etkilerini değerlendiriyor. “Önceden rejim karşıtı grupların yönetiminde olmayan alışveriş merkezleri ve restoranlar açılır hale geldi. Ancak Kurtuluş Hükmeti, okullarda karma eğitime karşı bir tutum sergiliyor” dedi.

Cezalandırma ve Adalet Anlayışı

Yapılan araştırmalar ışığında, HTŞ’nin sıkı İslami yasalar uygulamak için kırbaçlama veya stoning gibi sert cezalardan uzaklaşmaya çalıştığı ortaya çıkıyor. HTŞ lideri Muhammed Colani, “Yönetim, İslam Şeriat’ına uygun olmalı, ancak IŞİD veya Suudi standartlarına göre olmamalıdır.” dedi.

Dini Etkinliklerin İptali

HTŞ, şeriat kurallarına uymadığını düşündüğü organizasyonlarla mücadelesini sürdürüyor. Örneğin, İdlib’deki Paralimpik Oyunları etkinliği, ‘paganlık’ çağrışımı nedeniyle dini otoriteler tarafından iptal edildi. Bu durum, insan hakları grupları tarafından sert bir şekilde eleştirildi. Suriye İnsan Hakları Ağı, Kurtuluş Hükümeti’nin kısıtlayıcı politikalarını sürdürdüğünü bildirdi.

Suriye’nin Çeşitliliğe Vurgu

HTŞ, iktidarı eline aldıktan sonra etnik ve dini azınlıklara karşı koruyucu bir tutum sergileyeceğini açıkladı. “Suriye’nin geleceğinde çeşitlilik zayıflık değil, güçtür” diyen HTŞ, Halep’teki Hristiyan ve Kürt topluluklarını koruyacağını belirtti.

Halep’in Ekmeğe Erişimi

Suriye Gazetesi Enab Baladi, Halep vilayetinde 16 kamu fırınının faaliyete geçeceğini duyurdu. 3 Aralık Salı günü, 143 özel fırının ise halka ekmek sağlamak için çalıştığını açıkladı.

Türkiye’nin Rolü

Halep’te muhalif grupların kontrolünde yaşayan ailelere temel ihtiyaç malzemeleri ulaştırmak amacıyla yardım kuruluşları harekete geçti. İnsanların ciddi gıda sıkıntısı çekerken, çeşitli kuruluşlar ekmek dağıtımında bulunuyor.

Hristiyan Topluluğunun Durumu

Alevi müslümanların ve Süryani Ortodoks cemaatinin Halep’teki durumu ise endişe verici olarak değerlendiriliyor. Halep Süryani Ortodoks Başpiskoposu Boutros Kassis, “Şehrin içinde yaşanan zor durumun kendilerine çok ağır geldiğini belirtti ve Halep’te kalma gayretinin süreklilik kazanması gerektiğini” ifade etti.

Alevilerin Tercihleri ve Umutları

Humus’taki Alevi mahallelerinde yaşayanlar ise barışçıl bir yaşam ortamında kalmaya kararlı. Alevi topluluğu, silahla mücadeleyi savunmamayı, silah kullanmaktan kaçınmayı ve uzlaşmacı bir yaklaşım sergilemeyi öneriyor.

Fransa Belgesel Çekti: Rakka’nın Gerçekleri

Bugün Rakka, PKK/YPG etkisi altında bulunan Suriye Demokratik Güçleri’nin kontrolü altında. Batı medyasının özellikle kadın teröristler üzerinden cirit attığı PKK/YPG gerçeği, Fransız medya tarafından Rakka’da yapılan belgesel ile daha da netleşti.

IŞİD Dönemi Hükümranlığı

Fransız gazetesi Telerama, “Bugün Rakka’da hayat, IŞİD dönemindeki kadar zor” açıklamasında bulundu. Nisan ayındaki izlenimlerine göre Rakkalılar, yıllar süren çatışmalar sonrası ihtiyacı duyulan güvenlik ve refahın geri gelmediğini belirtiyor.

IŞİD’in Yeniden Nüfuz Etme Tehdidi

Rakka’daki en büyük sorunlardan biri de, sanal dünyada gizli kalan IŞİD taraftarlarının şehirde ortaya çıkması. Bu uyuyan hücreler, zaman zaman saldırılar düzenliyor. Rakka, IŞİD’den kurtarıldı ama uluslararası toplumun yeniden yapılandırma çabaları yetersiz kalıyor. Terörizmin sona erdirilemediği gibi, IŞİD’in duyularındaki mevcut tehlike de artıyor.

IŞİD’in gölgesi Rakka belgeseli, 24 Kasım’da yayınlandı.

“`